Lúc 11h sáng thứ Ba 6 tháng 2, Đức Hồng Y Peter Turkson, Tổng trưởng Bộ Phát triển nhân bản toàn diện, đã công bố sứ điệp Mùa Chay 2018 của Đức Thánh Cha Phanxicô. Sứ điệp được Đức Thánh Cha ký vào ngày lễ Các Thánh Nam Nữ 1 tháng 11 năm ngoái. Tuy nhiên, đến ngày 6 tháng 2 năm nay mới được chính thức công bố.
Sứ điệp Mùa Chay năm nay có chủ đề là một câu trích từ Tin Mừng theo thánh Mathêu: “Vì sự ác lan tràn, nên lòng mến của nhiều người sẽ ra nguội lạnh” (Mt 24,12).
Chúa Giêsu nói điều này khi trả lời các câu hỏi của các môn đệ. Ngài cảnh báo rằng đứng trước những thử thách đau thương, các tiên tri giả sẽ dẫn dắt nhiều người lầm đường lạc lối; và lòng mến, là cốt lõi của Tin Mừng, sẽ trở nên giá băng trong tâm hồn của nhiều người.
Dưới đây là bản dịch Việt Ngữ toàn văn Sứ điệp Mùa Chay 2018 của Đức Thánh Cha Phanxicô
“Vì sự ác lan tràn, nên lòng mến của nhiều người sẽ ra nguội lạnh.” (Mt 24:12)
Anh chị em thân mến,
Một lần nữa, lễ Vượt Qua của Chúa đang đến gần! Trong hành trình chuẩn bị cho Lễ Phục Sinh, Thiên Chúa, với sự quan phòng của Ngài, ban cho chúng ta mỗi năm một mùa Mùa Chay như một “dấu chỉ bí tích sự hoán cải của chúng ta”. [1] Mùa Chay thôi thúc chúng ta, và cho chúng ta cơ hội trở về với Chúa hết lòng và trong mọi khía cạnh của cuộc đời chúng ta.
Với sứ điệp này, năm nay tôi muốn một lần nữa giúp toàn thể Giáo Hội trải nghiệm thời gian ân sủng này một cách mới mẻ, với niềm vui và trong chân lý. Tôi sẽ lấy ý từ những lời của Chúa Giêsu trong Phúc Âm Matthêu: “Vì sự ác lan tràn, nên lòng mến của nhiều người sẽ ra nguội lạnh” Mt (24:12).
Những lời này xuất hiện trong lời giảng của Đức Kitô về ngày thế mạt. Ngài đã nói những lời này tại Giêrusalem, trên Núi Ô-liu, nơi cuộc thương khó của Chúa sẽ bắt đầu. Đáp lại câu hỏi của các môn đệ, Chúa Giêsu đã tiên báo một đại nạn và mô tả về một tình huống trong đó cộng đồng các tín hữu có thể thấy rõ: đó là đứng trước những thử thách đau thương, các tiên tri giả sẽ dẫn dắt nhiều người lầm đường lạc lối; và lòng mến, là cốt lõi của Tin Mừng, trở nên giá băng trong tâm hồn của nhiều người.
Các tiên tri giả
Chúng ta hãy lắng nghe đoạn Phúc Âm này và cố gắng hiểu chiêu thức mà các tiên tri giả này có thể tung ra.
Họ có thể xuất hiện như “những kẻ thổi kèn dụ rắn”, những người thao túng cảm xúc con người để bắt những người khác làm nô lệ và dẫn dắt người ta đến những nơi mình muốn. Có bao nhiêu con cái của Thiên Chúa bị mê hoặc bởi những thú vui tạm thời, nhầm tưởng những thứ ấy là hạnh phúc thật sự! Có bao nhiêu cuộc đời của những người nam nữ bị hớp hồn bởi ước mơ giàu có, mà chung cuộc chỉ là làm nô lệ cho những lợi nhuận và những ham muốn nhỏ nhen! Có bao nhiêu người trong cuộc đời tin rằng mình có đủ mọi thứ, nhưng cuối cùng chỉ chìm đắm trong cô đơn!
Các tiên tri giả cũng có thể là “những lang băm”, những người đưa ra các giải pháp dễ dàng và tức khắc cho những đau khổ, nhưng những thứ giải pháp ấy chỉ sớm cho thấy chúng cực kỳ vô ích. Có bao nhiêu người trẻ bị mê hoặc bởi những thứ thuốc chữa bách bệnh, bởi các mối quan hệ qua đường, và những lợi ích dễ dàng nhưng không trung thực! Có bao nhiêu người chìm đắm trong một cuộc sống hoàn toàn là “ảo”, với những mối quan hệ xem ra chóng vánh và đơn giản, nhưng chung cuộc chỉ là vô nghĩa! Những kẻ lừa đảo này, khi bán rong những thứ không có giá trị thực sự, đang cướp đi tất cả những gì quý giá nhất như phẩm giá, tự do và khả năng yêu thương. Họ thu hút thói phù hoa của chúng ta, lòng tin tưởng của chúng ta vào vẻ bề ngoài, nhưng cuối cùng họ chỉ lừa đảo chúng ta. Chúng ta cũng không nên ngạc nhiên. Để làm ngỡ ngàng tâm hồn con người, ma quỷ là “đứa quỷ quyệt và là cha của những lời dối trá” (Ga 8:44), đã luôn luôn ngụy trang điều ác như là sự thiện, và điều giả dối như là chân lý. Đó là lý do tại sao mỗi người trong chúng ta đều được kêu gọi để nhìn vào con tim của mình để xem liệu chúng ta có phải đang là con mồi của những lời giả trá của các nhà tiên tri giả này hay không. Chúng ta phải học cách nhìn cho kỹ, bên dưới bề mặt, và học cách nhận ra những gì để lại một dấu vết tốt đẹp và lâu dài trong trái tim chúng ta, bởi vì nó đến từ Thiên Chúa và thực sự vì lợi ích của chúng ta.
Một trái tim lạnh lùng
Trong mô tả về địa ngục của mình, Dante Alighieri hình dung ma quỷ ngồi trên một chiếc ngai làm bằng băng đá, [2] trong sự cô lập lạnh lùng và không có tình yêu. Chúng ta cũng có thể tự hỏi chính mình lòng mến có thể băng giá trong tâm hồn chúng ta như thế nào. Những dấu hiệu nào cho thấy rằng lòng mến của chúng ta đang bắt đầu nguội lạnh?
Hơn bất cứ điều nào khác, lòng tham lam tiền của, là “cội rễ của mọi điều ác” (1 Tim 6:10), giết chết lòng mến trong ta. Sự chối bỏ Thiên Chúa và sự bình an của Người là nguyên nhân thứ hai; chúng ta thích sự cô đơn của chúng ta hơn là niềm ủi an được tìm thấy trong lời Ngài và các bí tích. [3] Tất cả những điều này dẫn đến bạo lực chống lại bất cứ ai chúng ta nghĩ là mối đe dọa cho “sự chắc chắn” của chúng ta chẳng hạn như các thai nhi chưa chào đời, những người cao niên và những người đau ốm, những người di cư, những ngoại kiều sống giữa chúng ta, và cả những người hàng xóm của chúng ta nhưng không sống theo những mong đợi của chúng ta.
Chính thiên nhiên cũng trở thành một chứng tá im lặng cho sự băng giá lòng mến này. Trái đất bị đầu độc bởi rác rưởi người ta loại ra vì xem thường hoặc vì tư lợi cá nhân. Các vùng biển, chính chúng cũng bị ô nhiễm, vùi chôn thi hài của cơ man các nạn nhân bị đắm tàu do nạn di cư cưỡng bách. Thiên đàng trần thế, theo kế hoạch của Thiên Chúa, được tạo ra để hát vang những lời tán tụng Ngài, lại bị gầm rú bởi các động cơ đang đổ xuống như mưa các khí cụ của sự chết.
Lòng mến cũng có thể trở nên băng giá trong cộng đồng của chúng ta. Trong Tông Huấn Niềm Vui Phúc Âm, tôi đã tìm cách mô tả những dấu chỉ hiển nhiên nhất về tình trạng thiếu lòng mến này: đó là thói ích kỷ và sự lười biếng tinh thần, chủ nghĩa bi quan vô sinh, cám dỗ tự quy chiếu, chiến tranh không dứt giữa chúng ta và cái não trạng trần tục khiến chúng ta chỉ quan tâm đến vẻ bề ngoài, và do đó giảm bớt nhiệt tình truyền giáo của chúng ta. [4]
Chúng ta phải làm gì?
Có lẽ chúng ta nhìn thấy, thẳm sâu trong chính chúng ta và toàn bộ chúng ta, những dấu chỉ tôi vừa mô tả. Nhưng Giáo Hội, là Mẹ và là Thầy của chúng ta, cùng với phương dược thường khi rất là cay đắng của sự thật, đem đến cho chúng ta trong Mùa Chay này những phương thuốc chữa lành trong lời cầu nguyện, bố thí và chay tịnh.
Bằng cách dành nhiều thời gian hơn để cầu nguyện, chúng ta có thể nhổ tận gốc khỏi con tim mình những lời dối trá bí ẩn và những hình thức tự lừa dối, [5] và rồi tìm thấy niềm an ủi mà Chúa mang đến cho chúng ta. Ngài là Cha của chúng ta và Ngài muốn chúng ta sống tốt đẹp.
Sự bố thí giải thoát chúng ta khỏi lòng tham và giúp chúng ta xem người hàng xóm là anh chị em với mình. Những gì tôi sở hữu không bao giờ là của tôi mà thôi. Tôi muốn bố thí trở thành một phong cách sống chân thực của mỗi người chúng ta biết là ngần nào! Tôi mơ ước biết bao là chúng ta, trong tư cách là các Kitô hữu, noi theo gương của các Tông Đồ và coi việc chia sẻ của cải như một chứng tá hữu hình về sự hiệp thông trong Giáo Hội! Vì lý do này, tôi nhắc lại lời mời gọi của Thánh Phaolô gởi đến dân thành Côrintô để quyên góp cho cộng đồng Giêrusalem như một điều gì đó mà họ sẽ được hưởng lợi (xem 2Cor 8:10). Điều này phù hợp hơn trong Mùa Chay, khi có nhiều nhóm quyên góp để trợ giúp các Giáo Hội và những người có nhu cầu. Tuy nhiên, tôi cũng hy vọng rằng, ngay cả trong những cuộc gặp gỡ hàng ngày của chúng ta với những người cầu xin sự trợ giúp của chúng ta, chúng ta sẽ xem những thỉnh cầu như thế đến từ chính Thiên Chúa. Khi chúng ta bố thí, chúng ta chia sẻ sự quan tâm chăm sóc của Chúa cho mỗi con cái của Ngài. Nếu thông qua tôi, Chúa giúp ai đó ngày hôm nay, chẳng lẽ mai kia Ngài lại không ban cho tôi những thứ tôi cần sao? Vì không ai rộng lượng hơn Thiên Chúa. [6]
Chay tịnh làm yếu đi xu hướng bạo lực của chúng ta; nó giải giới chúng ta và trở thành một cơ hội quan trọng cho sự tăng trưởng. Một mặt, chay tịnh cho phép chúng ta trải nghiệm những gì mà người nghèo khó và đói khát phải chịu đựng. Mặt khác, chay tịnh thể hiện sự đói khát thiêng liêng của chúng ta và lòng khao khát cuộc sống trong Chúa. Chay tịnh thức tỉnh chúng ta. Nó làm cho chúng ta chú ý hơn đến Thiên Chúa và người láng giềng của mình. Chay tịnh làm sống lại trong ta mong muốn vâng lời Thiên Chúa, là Đấng duy nhất có thể thỏa mãn cơn đói của chúng ta.
Tôi cũng muốn đưa ra lời mời gọi của mình vượt ra ngoài giới hạn của Giáo Hội Công Giáo, để đến với tất cả các bạn, những người nam nữ thiện chí, những người sẵn lòng lắng nghe tiếng Chúa. Có lẽ, như chúng tôi, bạn cũng đang hoang mang trước sự lây lan của sự ác trên thế giới, bạn quan tâm đến sự băng giá đang làm tê liệt những con trái tim và các hành động, và bạn cảm thấy ý thức của chúng ta như là thành viên của cùng một gia đình nhân loại đang yếu dần đi. Vậy, hãy hiệp cùng với chúng tôi dâng lời cầu khẩn lên cùng Thiên Chúa, chay tịnh, và trao ban bất cứ điều gì bạn có thể cho những anh chị em chúng ta đang cần đến!
Lửa Phục Sinh
Trên hết, tôi thúc giục các thành viên của Giáo Hội hãy thực hiện hành trình Mùa Chay với nhiệt tình, được duy trì bởi bố thí, chay tịnh và cầu nguyện. Nếu, đôi khi, lửa mến dường như tắt lịm trong trái tim chúng ta, anh chị em hãy biết rằng điều đó không bao giờ xảy ra trong thánh tâm Thiên Chúa! Ngài liên tục ban cho chúng ta một cơ hội để tái yêu thương lại một cách mới mẻ.
Một trong những khoảnh khắc của ân sủng đó lại một lần nữa xảy đến trong năm nay là sáng kiến “24 Giờ cho Chúa”, trong đó mời gọi toàn thể cộng đồng Hội Thánh hãy cử hành bí tích Hòa Giải trong bối cảnh tôn thờ Thánh Thể. Trong năm 2018 này, lấy cảm hứng từ những lời của Thánh Vịnh 130 câu 4, “Nơi Chúa có ơn tha thứ”, biến cố này sẽ diễn ra từ Thứ Sáu, 9 Tháng 3 đến Thứ Bẩy, 10 Tháng 3. Trong mỗi giáo phận, ít nhất có một nhà thờ mở cửa liên tục trong hai mươi bốn tiếng, để tạo cơ hội cho cả việc tôn thờ Thánh Thể lẫn bí tích Hoà Giải.
Trong Đêm Vọng Phục Sinh, chúng ta sẽ kỷ niệm một lần nữa nghi thức cảm động rước ánh sáng cây nến Phục Sinh. Được lấy từ “ngọn lửa mới”, ánh sáng này sẽ dần dần xua tan bóng tối và chiếu sáng huy hoàng cộng đoàn phụng vụ. “Nguyện xin ánh sáng Chúa Kitô phục sinh trong vinh quang xua tan bóng tối trong con tim và tâm trí chúng ta”, [7] và cho phép tất cả chúng ta hồi tưởng lại kinh nghiệm của các môn đệ trên đường Emmaus. Bằng cách lắng nghe Lời Chúa và kín múc lương thực từ bàn tiệc Thánh Thể, xin cho lòng chúng ta ngày càng hăng hái trong đức tin, đức cậy và đức mến.
Với lòng ưu ái và lời hứa cầu nguyện cho tất cả anh chị em, tôi ban phép lành cho anh chị em. Xin đừng quên cầu nguyện cho tôi.
Từ Vatican, ngày 1 tháng 11 năm 2017
Lễ các thánh nam nữ
+ Đức Thánh Cha Phanxicô
[1] Sách Lễ Rôma, Lời nguyện đầu lễ Chúa Nhật thứ Nhất Mùa Chay (tiếng Ý).
[2] Tác phẩm Inferno của Dante Alighieri XXXIV, 28-29.
[3] “Thật đáng ngạc nhiên, nhưng nhiều lần chúng ta sợ sự an ủi, sợ được ủi an. Hay đúng hơn, chúng ta cảm thấy an toàn hơn trong nỗi buồn và sự cô đơn của mình. Anh chị em có biết tại sao không? Bởi vì trong nỗi buồn chúng ta cảm thấy mình gần như là nhân vật chính. Tuy nhiên, trong sự ủi an, Chúa Thánh Thần là nhân vật chính! “(Huấn từ trong buổi đọc kinh Truyền Tin trưa Chúa Nhật, 7 tháng 12 năm 2014).
[4] Tông Huấn Niềm Vui Phúc Âm, 76-109.
[5] Xc. BENEDICT XVI, Thông điệp Spe Salvi (Được cứu rỗi trong Hy vọng), 33.
[6] Xc. PIUS XII, Thông Điệp Fidei Donum (Hồng ân Đức tin), III.
[7] Sách Lễ Rôma (Third Edition), Lễ Phục Sinh, Lucernarium.
J.B. Đặng Minh An dịch