Xưa nay nói đến Thánh Augustinus, ta nghĩ ngay đến vị Thánh có một qúa khứ cứng đầu hoang đàng và con đường ăn năn trở lại của ngài.
Và nói về Thánh Augustinus, ta nghĩ nhớ ngay đến nước mắt cùng lời cầu nguyện của Thánh nữ Monica, người mẹ của Augustinus. Chính nhờ nước mắt cùng lời cầu nguyện của mẹ thánh Monica đã cảm hóa Augustinus quay trở lại con đường sống ngay chính không còn theo con đường hoang đàng theo thuyết lạc giáo.
Augustinus có tên là Aurelius Augustinus, sinh trưởng ở thành Thagaste 13.11. 354, nay thuộc nước Algeria bên Phi Châu. Và Ông qua đời ngày 28.08.430 ở Hippo Regius nay thuộc nước Algeria. Vì thế cũng có tên gọi là Augustinus thành Hippo.
Thánh Augustinus là một trong bốn vị Thánh Giáo phụ lớn trong Hội thánh Công giáo: Hieronimus, Ambrosius thành Milano, Augustinus và Giáo hoàng Gregor cả.
Augustinus trước hết theo học ngành hùng biện và trở thành một nhà hùng biện nổi tiếng ở Thagaste, Karthago, Roma và Milano.
Sinh trưởng trong một gia đình Công giáo, nhưng Augustinus không là người Công giáo. Ông được hấp thụ nền giáo dục cao, nên luôn luôn thao thức đi tìm chân lý, và ông theo thuyết lạc giáo Manichae bên Phi Châu thời đó.
Là nhà hùng biện nổi danh, nhưng Augustinus sau khi nghe những bài giảng của vị Giám mục Ambrosius giáo phận Milano, Augustinus có ấn tượng thuyết phục rất mạnh với tài hùng biện của Ambrosius và những gì Giám mục Ambrosius thuyết giảng về Kinh Thánh. Augustinus đã khám phá ra với sự ngạc nhiên thán phục con đường trở lại của Thánh Tông đồ Phaolo. Sau thời gian tranh luận tìm hiểu, Augustinus đã lãnh nhận Bí tích rửa tội trở lại con đường sống đạo Công giáo năm 387.
Một hôm Augustinus ngồi suy nghĩ trong vườn có tiếng của một trẻ em vang vọng đến yêu cầu Augustinus đọc sách Kinh Thánh. Giật mình Augustinus mở sách kinh thánh ra đọc thư của Thánh Phaolo Tông đồ. Như bị cảm hóa thuyết phục, Augustinus quyết định bỏ lại sau lưng tất cả danh vọng, và bắt đầu cuộc sống tu viện ăn chay hãm mình, và chỉ tập trung vào việc nghiên cứu triết học và suy niệm học hỏi kinh thánh
Năm 391 khi đến thánh đường ở Hippo Regius tham dự thánh lễ, theo lời yêu cầu của dân chúng trong thành, Augustinus được vị Giám mục phong chức linh mục, vì Augustinus có tài hùng biện giảng thuyết
Và từ năm 395 cho tới khi qua đời năm 430 Augustinus là Giám mục giáo phận Hippo Regius.
Từ khi từ bỏ con đường lạc giáo hoang đàng trở lại đạo Công giáo, và trở thành Linh mục rồi Giám mục, Augustinus đã viết nhiều những bài giảng, bài suy luận thần học Kitô giáo, mà ngày nay còn lưu lại, như một kho tàng tư tưởng, một cuốn sách đạo đức thiêng liêng của một vị Giáo phụ lớn trong Hội thánh Công giáo.
Thời danh hơn cả là tác phẩm Confessiones - Tự thú - của Thánh Augustinus là một thiên dài những tâm tình cầu nguyện, và về con đường cuộc đời trở lại của mình.
Nơi tác phẩm Confessiones, Augustinus đã có những suy luận thần học Công gíao về đức tin và đời sống dựa theo triết lý của Platon.
Đức giáo hoàng Benedictô XVI. đã suy tư chiết giải con đường trở lại của Thánh giáo phụ Augustinus.
„Căn bản sự trở lại của Augustinus là con đường trở thành Kitô hữu chấp nhận đức tin và xin chịu Bí tích rửa tội.
Suốt cuộc đời là một nhà hùng biện Augustinus luôn đi tìm sự kiện chân thật. Nhưng ông không tìm được câu trả lời thoả mãn cho thắc mắc của mình. Ông muốn tìm biết về con người là gì, bởi đâu mà đến, đời sống như thế nào và sau cùng đi về đâu. Augustinus muốn tìm một đời sống đích thực, chứ không muốn đơn giản sống như thế.
Với Augustinus tất cả những gì không mang kèm theo tên Chúa Kitô, không là đầy đủ với Ông. Tình yêu với tên Chúa Kitô, như Ông nói trong Confessiones, là giòng sữa mẹ mà Ông đã uống khi còn thơ bé. Và luôn luôn Ông tin rằng đời sống có lúc yếu đuối có lúc mạnh mẽ là do Thiên Chúa ban cho và Ngài chấp nhận như thế.
Augustinus suy tư cho rằng Logos về ý nghĩa sự sáng tạo trong triết lý của Platon không chỉ vạch ra con đường tìm đến sự chân thật đó. Vì nó qúa trừu tượng không với tới được. Nhưng trước hết trong đức tin của Giáo hội Augustinus đã tìm ra sự chân thật căn bản: Ngôi Lời - Logos của Thiên Chúa đã làm người ở giữa con người. Ngôi Lời Thiên Chúa sống gần bên cạnh con người, và con người chúng ta đụng chạm được Ngôi Lời đã làm người.
Đó là sự khiêm hạ của Thiên Chúa làm người là câu trả lời cho đức tin của chúng ta trong chính cộng đoàn đức tin của Giáo hội.
Sự trở lại của Augustinus thể hiện nơi nếp sống của Ông. Theo Augustinus viết thuật lại trong tác phẩm Confessiones, Ông muốn sau khi được rửa tội cùng với bạn bè rút lui vào một tu viện nhỏ sống đời khắc khổ ở bên Phi Châu chỉ với Chúa thôi. Nhưng sau ba năm sống yên tĩnh suy niệm viết sách thần học và triết học, bất ngờ Augustinus được kêu gọi làm Linh mục và sau đó được trao cho làm Giám mục thành phố cảng Hippo.
Thế là ước muốn nguyên thủy của Augustinus lui về sống ẩn dật chuyên chú việc nghiên cứu thần học và cầu nguyện nơi hoang vắng thanh tịnh giờ trở thành giấc mơ muôn thuở. Vì từ nay là Linh mục rồi Giám mục Augustinus phải sống với Chúa Kitô cho mọi người. Augustinus không có thể viết phát triển những suy luận triết học cao sâu nữa. Thay vào đó Augustinus đã dịch Phúc âm chúa Giêsu Kitô sang thành ngôn ngữ cho đời sống hằng ngày cùng sự đau khổ của Chúa nữa.
Con đường trở lại của Augustinus được đánh dấu rõ nét qua sự khiêm hạ mà ông học hỏi cảm nhận ra được rằng, sự khiêm hạ không phải chỉ là suy tư lớn lao của mình trong đức tin đơn giản của Giáo hội, cũng không phải chỉ là những hiểu biết to lớn làm cho đơn giản dễ hiểu trong khi rao giảng. Nhưng sự khiêm hạ còn nhận ra rằng chính Augustinus và toàn thể Giáo hội đang trên đường lữ hành luôn luôn cần đến hằng ngày lòng nhân từ thương xót và sự tha thứ của Thiên Chúa. Và có như thế con người mới có thể dân dần trở nên giống Chúa Giesu Kitô, là đấng hoàn thiện.“
(Đức Giáo hoàng Benedickt XVI., bài giảng Thánh lễ ở Pavia, Chúa nhật thứ ba mùa phục sinh, 22.04.2007).
Hằng năm Giáo hội mừng kính Thánh Giáo phụ Augustinus 28.08.
Lm. Daminh Nguyễn ngọc Long