Cứ bốn năm lại diễn ra cuộc tranh tài thi đấu thể thao bóng đá thế giới -World Cup. Và hầu như cả thế thế giới như „lên cơn sốt“ với biến cố thể thao này.
Giải bóng đá thế giới
Năm nay những trận tranh tài thể thao bóng đá diễn ra trên các sân cỏ ở nước Nga từ ngày 14. tháng Sáu đến ngày 14. tháng bảy 2018 với 32 đội tuyển của 32 quốc gia trên toàn thế giới, sau khi từ hai năm qua họ đã phải tranh tài trải qua những trận thi đấu giữa các đội tuyển quốc gia ở vòng loại sơ khởi để có vé đi tham dự vòng chung kết.
Bóng đá là một trong những bộ môn thể thao gây niềm hào hứng cùng liên kết nhiều con người lại với nhau. Mức độ đó vượt qua mọi biên giới về tầng lớp khác nhau trong xã hội, về ngôn ngữ, giầu nghèo, người trí thức học cao sang cũng như người có nền học vấn bình dân, giới gìa cũng như giới trẻ, người chơi luyện thể dục thể thao cũng như người không chơi thể thao…
Biến cố đó tạo ra cảm giác liên đới cộng đồng có một không hai giữa họ. Người ta không là cầu thủ trực tiếp chơi trên sân cỏ bóng đá. Nhưng họ hòa mình trong cảm giác như thấy mình là một thành phần trong biến cố thể thao lớn lao đó. Đó là một cảm giác tự nhiên!
Nhưng phải chăng những liên kết cảm giác tình cảm đó tạo nên một cộng đồng đúng nghĩa bền vững, cùng là mô hình cho đời sống cộng đồng trong xã hội con người với nhau? Bóng đá và tôn giáo có gì liên quan với nhau không?
Cộng đồng đức tin
Khi tiếng còi của Trọng Tài điều khiển trận đấu thổi lên, trận thi đấu bắt đầu. Không khí vui nhộn cùng hồi hộp hào hứng cùng căng thẳng bừng dậy lên, với đủ mọi tình cảm, tình huống của người xem theo dõi xa gần…
Và khi trọng tài thổi tiếng còi kết thúc trận thi đấu, trận thi đấu cũng chấm dứt, khán gỉa lục tục kéo nhau ra về, sân cỏ trở nên vắng vẻ hiu quạnh. Bên thua trận buồn bã với hai bàn tay trắng, lặng lẽ đi vào phòng tầng hầm tắm rửa thay y phục…
Bên thắng giải vui mừng hân hoan chạy nhẩy chào đón khách hâm mộ, ôm hôn mang Cup về nhà đặt trong tủ kính như báu vật làm kỷ niệm lịch sử.
Sau cùng các Cầu Thủ mệt mỏi bận rộn với việc đi nghỉ lấy lại sức càng xa càng tốt, càng yên tĩnh càng thuận tiện!
Cảm giác tình cảm liên kết của cộng đồng người xem bóng đá từ lúc đó cũng tan biến luôn. Đó như chỉ là một nhu cầu thư giãn giải trí trong đời sống không hơn, không kém của khán gỉa.
Trong Gíao Hội của Chúa, mỗi khi người tín hữu Chúa tụ tập cùng nhau cử hành lễ tế tạ ơn Thiên Chúa, cùng tiếp nhận Tấm Bánh Thánh Thể tình yêu, làm thành một cộng đồng được mời gọi, được thút hút bởi Chúa Giêsu.
Lễ tế tạ ơn đó không là biến cố hấp dẫn có chiều kích to lớn ồn ào tình cảm lên xuống như thể thao trên sân cỏ cầu trường, cũng không có ăn uống chè chén. Nhưng Lễ tế tạ ơn, như ngày trứơc Chúa Giêsu đã làm với các Tông đồ ngày Thứ Năm Tuần Thánh, mang đến bầu khí, vâng cảm giác một cộng đồng liên kết với nhau sâu thẳm trong tinh thần kính thờ Thiên Chúa tình yêu.
Trung tâm của biến cố lễ tế tạ ơn không là một màn trình diễn ngoạn mục thắng thua. Nhưng là sự hy sinh dấn thân của tình yêu Chúa: Đây là thân xác Thầy, đây là máu Thầy, hiến thân cho con người! Chúa Giêsu là người kêu gọi nối kết con người người lại trong công đồng đức tin đó.
Cộng đồng đức tin này khác với cộng đồng cảm giác trong bóng đá thể thao. Cộng đồng bóng đá thể thao hình thành dựa trên cảm gíac thích thú. Những người trong cộng đồng đó, lúc diễn ra biến cố thi đấu như tham dự tích cực vào biến cố bóng đá. Nhưng khi bóng đá thể thao kết thúc cộng đồng cảm giác liên kết đó cũng tan biến luôn. Người ta trở thành người đi xem ra về với tâm trạng của người thưởng lãm quan sát bàng quang xa lạ.
Trái lại, cộng đồng đức tin Giáo Hội liên kết chặt chẽ với nhau qua sự hiệp thông cùng chia sẻ tấm bánh Thánh Thể tình yêu Chúa Giêsu. Tấm bánh Thánh Thể Chúa Giêsu làm cho tâm hồn người đón nhận trở thành người tích cực tham dự vào cộng đồng đức tin. Điều này nuôi sống củng cố nếp sống đức tin cộng đồng và từng tâm hồn những người trong cộng đồng.
Chúa Giêsu là trung tâm điểm của cộng đồng đức tin. Ngài không đến với cộng đồng rồi đi. Xong thánh lễ là chấm dứt. Nhưng Ngài ở lại với, trong Tấm bánh Thánh Thể tình yêu: Thầy ở cùng anh em mọi ngày cho đến tận thế!
Cộng đồng muôn mầu
Những cuộc thi đấu thể thao bóng đá thế giới là cơ hội cho những người hâm mộ thể thao bóng đá liên kết thành một cộng đồng cổ động viên, dù chỉ là tạm thời cho biến cố lúc đó, với cờ quạt, khăn quàng mầu sắc, hình vẽ trên đầu tóc, trên khuôn mặt, có những nhóm cổ động viên còn mặc quần áo mầu sắc kiểu cách đồng phục giống nhau.
Cộng đồng cổ động viên hâm mộ bóng đá đi diễn hành ca hát hô hoán khắp các đường phố trên đường tới sân cầu trường, họ tu tập mua vé ngồi gọn vào một khoảng gần nhau hò hét đánh trống, thổi kèn ầm vang ủng hộ cho đội nhà ưa thích, hay cùng buồn bã với nhau khi đội gà nhà bị phá lưới thua!
Trong Cộng đồng đức tin vào Chúa, từ ngày lãnh nhận làn nước Bí tích Rửa tội và bí tích Thêm sức, đức tin vào Thiên Chúa, nhân vị là người tín hữu Chúa Kitô được khắc ghi vào trong tâm hồn con người.
Điều khắc ghi này không hiện rõ mầu sắc hình thù, dù cộng đồng đức tin bao gồm nhiều người từ các sắc dân ở khắp nơi trên hoàn cầu làm nên một cộng đồng muôn vẻ mầu sắc, như những cổ động viên ủng hộ đội bóng đá với cờ quạt, quần áo khăn quàng mầu sắc hò hét ca hát…
Nhưng qua đời sống là người có đức tin Chúa sống theo giới luật yêu thương của Chúa, sống theo Tám mối phúc thật, sống liên kết với Chúa là nguồn đời sống cùng tình yêu trong Giáo Hội Chúa, và nhất là sống tình liên đới với con người. Qua đó dấu ấn đức tin ghi khắc trong tâm hồn hiện dần nổi rõ mầu sắc hình thù ra bên ngoài.
Đức tin vào Thiên Chúa và thể thao bóng đá
Có những người còn bình luận khám phá ra sự tương đồng giữa Tôn giáo và bóng đá, như nghi lễ trong tôn giáo với nghi thức bóng đá, kỷ luật trong tôn giáo và bóng đá, cầu trường sân cỏ với Thánh đường…
Nhưng dẫu vậy chúng ta cũng không ở trên bình diện một sân vận động tôn giáo được. Bóng đá có thể là một phần mảnh lớn mạnh trong đời sống, một hình ảnh ngoạn mục hấp dẫn của đời sống, nhưng thể thao bóng đá không tự nó là đời sống được.
Và với Thiên Chúa cũng vậy. Ngài là Người tạo dựng nên vũ trụ, nên đời sống con người ban cho con người khả năng phát triển xây dựng đời sống, cùng gìn giữ đời sống họ. Ngài không thuộc nghiêng về một đội hội đoàn nào, dù chỉ là một trận thi đấu trên sân cỏ kéo dài 90 phút.
Chính Ngài đã khẳng định: hãy trả cho Chúa, những gì thuộc về Chúa. Trả cho hoàng đế, những gì thuộc về hòang đế! (Mt 22, 21). Từ khẳng định này của Chúa Giêsu, chúng ta có thể suy diễn rộng ra sự phân biệt làm lằn ranh hướng đi cho đời sống: Những gì thuộc về thể thao bóng đá, hãy để giữ nguyên vị trí của nó. Những gì là thần thiêng thánh đức thuộc về Thiên Chúa, Đấng là nguồn sự sống và sự thánh thiện!
Tin mừng của Chúa Giêsu không quy về mục đích riêng cho Tin mừng, nhưng cho sự sống con người. Trái lại thể thao bóng đá quy về mục đích riêng của nó thôi.
Tin mừng của Chúa không nhắm đến sự thư giãn cho đời sống. Nhưng hướng dẫn con người đến trách nhiệm với Chúa về đời sống trong tương quan với tha nhân, trong công trình sáng tạo thiên nhiên.
Còn thể thao bóng đá nhắm đến giải trí tranh tài hơn thua thắng bại trong trận thi đấu. Ngoài ra, thể thao bóng đá trong dòng thời gian như càng trở nên một thương vụ mua bán lợi nhuận cho cá nhân các cầu thủ, cho Câu lạc bộ đội bóng, cùng cho cả khía cạnh kinh tế chính trị quảng cáo tô mầu của quốc gia đất nước, thành phố đứng ra tổ chức, hoặc có đội tuyển đi tham dự thi đấu.
Bóng đá trên sân cỏ với cầu thủ, với huấn luyện viên là nghề nghiệp sinh sống, nhất thời đứng hàng đầu ưu tiên. Nhưng bóng đá không là điều quyết định sau cùng của đời sống, như sự sống sự chết trong niềm tin Tôn giáo.
Trong niềm tin tôn giáo, Thiên Chúa của đức tin là chân trời đời sống cùng niềm hy vọng của con người vượt qua ngưỡng cửa sự chết.
************************
Thể thao bóng đá là một ngành bộ môn tập luyện thân thể khoẻ mạnh, cùng mang lại sự giải trí thư giãn lành mạnh. Và qua đó cũng giúp người chơi môn thể thao này tập luyện đức tính tốt cho đời sống tinh thần, chứ nó không thể là và cũng không thể thay cho vai trò tôn giáo được.
Đức cố Giáo hoàng Gioan Phaolô đệ nhị đã có suy nghĩ chí lý: „Bóng đá trở nên điều quan trọng nhất của sự việc không quan trọng nhất ngày hôm nay!“
Lm. Daminh Nguyễn ngọc Long