Theo cách tính Âm Lịch dựa vào vòng di chuyển của Mặt Trăng, cùng theo tập tục văn hóa, năm Nhâm Dần, con Cọp, đến hết tháng Chạp kết thúc. Và năm mới Mão, con Mèo sẽ tiến vào thay chỗ: năm Qúy Mão.

Con mèo được đứng đại diện làm chủ cả một năm mới sắp tới theo âm lịch.

Một số quốc gia đất nước bên vùng trời Á Đông mừng Tết Nguyên Đán âm lịch chung. Nhưng các nước Trung quốc, Hàn quốc, và Nhật Bản theo văn hóa năm Mão tương ứng với loài Thỏ, còn bên Việt Nam Mão tương ứng với loài Mèo. Nên họ lấy con Thỏ là con vật hình ảnh biểu tượng cho năm Mão. Còn bên Việt Nam lấy con Mèo là con vật hình ảnh biểu tượng cho năm Mão.

Hình ảnh con năm Mèo nói gì với dân gian chúng ta?

Mèo là loài thú vật bốn chân, thân hình nhỏ, chạy nhảy chuyền nhanh lẹ nhẹ nhàng, có bộ lông mượt mịn màng mầu khoang đốm trắng, đen, vàng, xám tro...

Mèo là loài thú vật nuôi trong nhà để bắt chuột giữ nhà, nhất là ở vùng đồng ruộng cày cấy có nhiều chuột. Ở bên xã hội Tây phương, mèo là con vật được nuôi cưng chiều như một em bé cho vui cửa vui nhà.

Mèo là loài thú vật ăn thịt sống như thịt chuột, thịt gà, thịt chim và cả cá nữa. Loài thú vật này có đôi mắt sáng nhìn ban đêm rất rõ. Theo khoa học khảo cứu, mắt của mèo chỉ nhìn thẳng phía trước, hầu như không di chuyển bên trái phải được, nên mắt mèo tập trung rất mạnh phân biệt rất rõ đối tượng lọt vào trong vùng chung quanh.

Mèo có đôi tai đứng thẳng che phủ bởi lông kín đáo cùng rất nhậy thính, và có thể quay xoay chiều nhanh nhẹ để bắt làn sóng âm thanh nhỏ bén nhậy. Theo khoa học khảo cứu đôi tai của mèo có làn sóng rất nhạy tới 65.000 Hz, cao gấp ba lần của con người. Đôi tai thính nhạy bắt được làn sóng âm thanh tinh vi cùng với đôi con mắt tinh sáng, khiến mèo nhanh lẹ có phản ứng tự vệ hoặc tấn công săn bắt đối tượng rất chính xác.

Thân thể mèo tuy nhỏ, nhưng xương rất cứng, nhất là bốn chân của mèo có những móng vuốt sắc bén chụp vồ bắt con mồi chính xác. Hàm răng của mèo rất sắc bén cấu xé thịt con mồi nhanh lẹ.

Theo khảo cứu khoa học khẩu vị lưỡi của mèo cũng tinh tế lắm, thích ăn vị mặn, chua, đắng. Nhưng nó lại không thích vị ngọt.

Bộ râu ở đôi mi mắt, mép cằm của con mèo là một thứ „Ăng-ten „ bắt chuyền tín hiệu rất nhậy chuyền đi tín hiệu vào tận thần kinh bên trong não bộ. Nhờ thế mèo có phản ứng nhìn cảm nhận rất tinh vi nhậy bén dù là ban đêm.

Ngoài giống mèo nuôi trong nhà còn có giống mèo rừng. Loại mèo hoang dã này thân hình cao to lớn hơn nhiều, chúng chạy rất nhanh lẹ, săn mồi rất dữ tợn hung ác, tấn công cả người nữa. Loài báo hổ, sư tử cũng phần nào thuộc bộ tộc giống mèo.

Dù là loài thú vật trong nhà, nhưng mèo cũng có chỗ đứng trong nền văn hóa dân gian xưa nay.

Mèo là con thú vật có nhiều hình thù khác nhau trong các nền văn hóa dân gian. Với người Nhật, ánh mắt nhìn của mèo là dấu chỉ sự dữ, sự xấu.

Trong văn hoa của vùng Kabbala và cả trong Phật Giáo, hình ảnh con mèo gần sát tương tự như con rắn.

Trong thần thọai ở bên Ai cập trái lại, mèo là con vật nuôi trong nhà giống như con vật có ích lợi, và được coi như một con vật thánh hiện thân nơi nữ thần Bastet, vị thần mèo có hình thù giống như đầu mèo coi giữ nhà cửa cùng con người, vị nữ thần của sinh sản.

Con Mèo có bộ lông mầu đen được xem là loài thú vật phù thủy xấu xa hung ác, là hình ảnh của ma qủy. Có những người tin kiêng dị đoan cho mèo đen là loài mang đến điều bất hạnh không may mắn.

Trong dân gian có truyền khẩu, mếu con mèo nhảy qua cỗ quan tài người đã qua đời nằm trong đó, xác chết sẽ bật dựng lên như người sống! Truyền khầu này muốn nói đến điều xấu sự dữ của mèo gây ra.

Trong Kinh Thánh có hai nơi nói đến mèo, nhưng đều nói đến điều điềm không tốt lành:

“Mèo rừng gặp chó rừng, loài dê ma quái hú gọi nhau. Đó cũng là nơi dung thân cho qủy Lilít, là chốn hắn nghỉ ngơi.“ (Isaia 34, 14).

“Trên thân mình chúng cũng như trên đầu chúng, người ta thấy bay lượn nào dơi, nào nhạn và các thứ chim khác, lại có cả mèo nữa. “ (Baruch 6,21)

Năm mới Âm Lịch có tên Qúy Mão. Mùa Xuân năm mới Qúy Mão về với đất trời cùng lòng người.

Mùa Xuân năm mới mang đến cho lòng người không khí niềm vui rộn ràng. Trong không khí đó chúng ta tạ ơn Thiên Chúa ban cho đời sống thêm một năm mới, cùng cầu chúc cho nhau những gì tốt đẹp may mắn trong đời sống năm mới.

Điều này chính đáng cùng cần thiết giúp đời sôúng tinh thần phấn khởi vươn lên. Nhưng có lẽ, như người Tây phương có thành ngữ ví von về con mèo, có thể lấy dùng làm như lời nhắc nhở về cách sống khôn ngoan cẩn trọng trong năm con Mèo, cũng là điều hay tốt đẹp cùng giúp ích cho đời sống.

Ngạn ngữ dân gian nước Đức có khôn ngoan: "Kaufen Sie nicht die Katze im Sack!" Geprüfte Gebrauchte sind besser als die Katze im Sack" = „Xin đừng mua con mèo nhốt trong bao. Nhưng tốt hơn hãy khảo sát hàng hóa trước để khỏi bị mua lầm con mèo dấu nhốt trong bao!

Chúc mừng Năm Mới Qúy Mão!
Lm. Daminh Nguyễn ngọc Long