Trong suốt năm phụng vụ vào các ngày trong tuần, có những ngày lễ kính riêng các vị Thánh, như Thánh Phero, thánh Phaolô, thánh Phanxicô, Thánh nữa Teresa, Thánh nữ Catharina, Thánh Vincentê…. Nhưng ngày 01. Tháng Mười Một là ngày lễ mừng kính chung tất cả các Thánh Nam Nữ.
Đâu là hình ảnh ngày lễ kính này trong đời sống phụng vụ của Hội Thánh?
Lễ mừng kính chung các Thánh theo sử sách lưu truyền có từ thế kỷ 04. sau Chúa giáng sinh. Các tín hữu Chúa Kitô thời Hội thánh lúc ban đầu tưởng nhớ các Thánh vào ngày Chúa nhật sau lễ mừng kính Đức Chúa Thánh Thần hiện xuống.
Thánh giáo phụ Johannes Chrysostomus (*345 hay 347 ở Antiochien/Syrien, † 14. 09.407 ở Komana/Armenien) đã đưa ra sáng kiến ý tưởng này. Và từ đó có tuần lễ tám ngày mừng kính Đức Chúa Thánh Thần sau lễ Đức Chúa Thánh Thần hiện xuống.
Hội Thánh Chính Thống giáo còn giữ tập tục đạo đức này cho tới ngày nay.
Đời sống của các Thánh được hiểu như tấm gương tỏa chiếu biến cố sự cứu độ của Chúa, mà Thánh Phaolo nói đến là sự sống lại. (thư 1.Cor15,23).
Nguyên thủy ngày lễ mừng kính các Thánh trong lịch sử phụng vụ Hội Thánh Công giáo bắt nguồn từ sự làm phép thánh hiến đền thờ của dân ngoại thành Roma cho trở thành thánh đường Công giáo. Đền thờ này được xây dựng như là thánh địa tôn kính tất cả mọi vị Thần của dân ngoại. Ngôi đền thờ lịch sử này của dân ngoại bên Roma còn tồn tại cho tới ngày nay có tên “Pantheon”. Từ năm 609 ngôi đền thờ này được thánh hiến mang tước hiệu ”Maria, nữ vương các Thánh tử đạo”.
Từ thế kỷ 08. ý nghĩa sự tương quan giữa lễ Chúa phục sinh và ngày chúa nhật kính các Thánh dần mờ nhạt, nên trước hết bên Irland mừng lễ vào ngày 01. Thánh Mười Một. Lý do không còn dựa trên lễ Chúa phục Sinh, nhưng theo chu kỳ ngoài thiên nhiên. Vì thời tiết bên Irland vào đầu tháng 11. bắt đầu mùa Đông và năm mới.
Các vị Thừa Sai từ Irland đã đem tập tục mới mừng lễ kính chung các Thánh sang lục địa đất liền bên Âu châu từ thế kỷ 09. Thời điểm ngày mừng lễ các Thánh như thế tương hợp với tháng 11. như là tháng sự chết. Người tín hữu Chúa còn đang trên con đường đời sống nơi trần gian qua nhờ Chúa Kitô Giesu được liên kết với những người đã qua đời.
Hình ảnh sự thay đổi biến dạng qua đi trong thiên nhiên mang gợi đến cho con người về hình ảnh sự thay đổi biến dạng qua đi của trần gian. Qua đó mở ra tầm nhìn suy tư về sự sống sau sự chết, và hình ảnh những người đã đi trước đó: Tất cả các Thánh.
Năm 835. Đức giáo hoàng Gregor IV. đã chính thức ấn định ngày lễ này trong lịch phụng vụ Hội Thánh, mừng kính chung tất cả mọi vị Thánh ngày xưa đã trung thành sống nếp sống đức tin vào Chúa trong âm thầm lặng lẽ. Đời sống chứng nhân của họ thể hiện sâu đậm rõ nét tình yêu, đức tin nơi Chúa, Đấng là nguồn đời sống và ơn cứu chuộc.
Lễ mừng kính chung các Thánh là lễ mừng kính cho mọi người không được biết đến với tên tuổi. Nhưng họ đã có một đời sống căn bản thiết yếu giữa lòng xã hội với con người nơi trần gian. Tâm hồn trái tim nếp sống tình yêu thương liên đới của họ in để lại dấu vết sâu đậm nơi con người. Họ là những người đã sống dấn thân, sống chiếu tỏa niềm hy vọng, sống tình bác ái tương quan liên đới và công bình chính trực với mọi người trong công trình sáng tạo của Thiên Chúa.
Họ không là những siêu nhân hay người cao cả sang trọng Nhưng họ là những người đã có đời sống tuân theo kim chỉ nam đã được Chúa vạch đề ra trong hiến chương nước trời Tám mối phúc thật: cho kẻ đói ăn, cho kẻ rách rưới ăn mặc, thăm viếng kẻ tù đày, xây dựng hòa bình. Họ đã không nghĩ đến muốn được nâng cao trên trời, được tôn vinh trên ngai tòa bàn thờ. Họ đã sống một nếp sống đơn giản âm thầm giữa mọi người cùng chung sống.
Mừng kính tưởng nhớ tất cả mọi Thánh, ngày xưa đã sống đời sống đức tin vào Chúa, đời sống làm người với cung cách chân thành đơn giản cùng âm thầm, nhưng chiếu tỏa tràn đầy lòng yêu thương bác ái, như Chúa muốn, mang gợi niềm khuyến khích cho con người chúng ta sống kiến tạo gieo rắc sự bình an chữa lành cho mọi người khác trong đời sống ở bất cứ nơi đâu luôn có cơ hội thực hành.
Lm. Daminh Nguyễn ngọc Long