Không có hang đá Chúa giáng sinh nào xưa nay mà không có hình tượng Thánh cả Giuse. Dẫu vậy thánh nhân gần như giữ một vài trò mờ phụ ẩn khuất phía đàng sau hậu trường.

Nhưng Thánh nhân không phải là người không có nhiệm vụ ý nghĩa căn bản cho đời sống của gia đình Chúa Giêsu, mà Ông được Thiên Chúa trao cho: Giuse trở thành người chồng bạn đường của đức mẹ Maria, và cha nuôi Chúa Giêsu trên trần gian.

Vậy đâu là hình ảnh thánh Giuse trong mùa vọng?

Một vài nơi khắc tạc hình tượng Thánh Giuse đứng với lòng bàn tay chắn để sau tai.

Tư thế này không phải là hình ảnh của người nặng tai. Nhưng là tư thế người muốn lắng tai nghe. Tư thế này nói lên muốn dùng bàn tay che chắn tiếng động ồn ào gần bên, để lắng nghe cho rõ âm thanh từ xa vọng đến, và âm vang tiếng nói nhỏ nhẹ nữa.

Tư thế này diễn tả nếp sống của Giuse trong giấc mơ ngủ đã lắng nghe tiếng Thiên Thần Chúa hiện đến nói cho biết ý định của Thiên Chúa. Và theo đó Giuse đã thực hiện đúng như vậy.

Kinh thánh nói về Giuse là một người làm ăn mẫn cán có đời sống chính trực. Ông sống âm thầm lặng lẽ, nhưng để tai nghe và tầm mắt quan sát nhìn cho tỏ tường. Như thế Giuse là một con người luôn để tâm nghe theo tiếng lương tâm nhủ bảo nói thầm trong tâm hồn lòng mình cùng qua những dấu chỉ trong thiên nhiên.

Rồi hình tượng Thánh Giuse được vẽ khắc trong tư thế một người làm việc lao động chân tay với những dụng cụ của một người thợ mộc: chiếc khoan, búa, đục, cưa, thước đo…

Hình ảnh này diễn tả Giuse là người làm việc chuyên môn và cần cù lo lắng cho đúng chuẩn mực, để kiếm miếng cơm manh áo nuôi sống gia đình cho Đức mẹ Maria và Chúa Giêsu.

Việc làm ăn sinh nhai xưa nay luôn là điều căn bản cần thiết cho đời sống con người, nhất là người trưởng gia đình. Đôi tay bàn tay, trí óc suy nghĩ sáng tạo là những chi thể cơ quan trọng yếu. Phải, đó là dụng cụ thần thiêng, mà Thiên Chúa tạo dựng ban cho mỗi con người trong đời sống giúp xây dựng nếp sống cho chính mình , cho gia đình cùng xã hội.

Trong mùa Vọng hình ảnh này của Thánh Giuse nhắc nhở nhớ đến những người làm việc lao động lo toan cho gia đình có no đủ cơm ăn áo mặc, nhớ đến những người sống vướng mắc trong hoàn cảnh khó khăn thiếu thốn phải chiến đấu vật lộn để kiếm lương thực hằng ngày cho gia đình. Và trong hoàn cảnh khả năng có thể, trong tình liên đới con người với nhau cùng trợ giúp lẫn nhau.

Nơi hình tượmg Thánh Giuse chúng ta bắt gặp ngoài tư thế của người lấy tay che chắn tai để lắng nghe, và những dụng cụ làm việc lao động nơi bàn tay, còn có một cây gậy nơi tay nữa, mà trên thân phần đầu cây gậy có bông hoa nở.

Hình ảnh này phản chiếu lên biểu tượng với ý nghĩa thần thiêng đạo đức sâu xa. Một cây gậy bằng gỗ không có rễ để hút thấm nước từ dưới lòng đất lên nuôi sống thân cây, lá bông hoa cây. Nhưng cây gậy của Thánh Giuse dù khô cũng nở hoa huệ tươi tốt.

Điều này nhắc nhớ đến hình ảnh mà Tiên tri Isaia đã tiên báo: từ gốc cây khô héo nẩy lên một chồi non, sinh hoa tươi xanh kết trái.

Cây gậy của Giuse nở sinh bông hoa diễn tả: cuộc đời của Giuse trong nhiệm vụ do Thiên Chúa ấn định là người trưởng gia đình, người cha nuôi của Chúa Giêsu trên trần gian, luôn được Thiên Chúa cùng đồng hành, mà Ông đã nhận được trong mọi hoàn cảnh, nhất là trong những lúc khó khăn phức tạp tế nhị.

Cây gậy nở hoa của Thánh Giuse là hình ảnh chỉ về sự nâng đỡ của Thiên Chúa cho Giuse trong việc làm ăn nuôi sống gia đình. Dù có vất vả khó khăn, nhưng Giuse không phải chiến đấu một mình, trái lại luôn có Thiên Chúa quan phòng lo liệu giúp sức cho.

Như vậy có thể suy hiểu ra rằng cây gậy nở bông hoa của Thánh Giuse là hình ảnh biểu tượng (cây gậy) niềm hy vọng của Trời cao gieo xuống ban cho đời sống.

Mừng sinh nhật Chúa Giêsu, Đấng là Thiên Chúa ở cùng chúng ta, nhắc nhớ đến niềm hy vọng tương lai cho đời sống con người trong hoàn cảnh con đường đời sống vật chất cũng như tinh thần hôm nay và ngày mai.

Như Giuse, con người luôn cần phải lắng nghe tiếng Chúa nói trong trái tim tâm hồn, và quan tâm chú ý đến những dấu chỉ trong thiên nhiên nhắn gửi nói về sứ điệp tình yêu cùng niềm hy vọng.

Lm. Daminh Nguyễn ngọc Long